Boven het maaiveld

Een gesprek met Willemijn Verloop over leiderschap

Tijdens het schrijven van mijn boek over de bijdrage die een leider levert aan de maatschappij, kwam de vraag in me op: Wat doe ik eigenlijk met de opbrengsten van het boek? De opbrengsten zullen bescheiden zijn, maar elke verdiende euro is voor mij een extratje. De tijd die ik in het schrijven van het boek heb gestopt, heeft zijn waarde al meer dan opgeleverd. De mooie gesprekken, het ontwikkelen van een onontdekt talent, het avontuur van het schrijven van een boek. Naast dat ik hoop dat er een aantal lezers zijn die ook zullen beslissen om bij te dragen aan verandering, biedt het mij de mogelijkheid om ook financieel een steentje bij te dragen. Dus ik besloot om de helft van mijn opbrengsten te schenken aan een goed doel.

Bleef alleen de vraag over welk goed doel ik dan zou gaan steunen. Het moet natuurlijk wel passen bij mijn intentie: ‘Het gaat om wat mensen kunnen worden en niet om wat ze zijn geweest.’ Tijdens een forumdiscussie bij de Vrije Universiteit kwam ik Willemijn Verloop tegen, de oprichtster van Warchild. Warchild zorgt dat kinderen in voormalig oorlogsgebieden weer kunnen spelen, dat kindsoldaten weer gewoon kinderen kunnen zijn. Door samen te spelen en te leren hebben de kinderen die Warchild helpt weer een kans op een vreedzame toekomst. Kunnen ze weer worden wie ze willen zijn. Het past. Toeval bestaat niet.

Wat is leiderschap voor jou?
Voor mij heeft leiderschap niets te maken met het leiden van een bedrijf, maar gaat het over wat je wilt zien in de wereld. Echte leiders zijn degenen die een visie zo helder kunnen schetsen, dat die niet alleen van hen is, maar de visie van een hele groep wordt. De beste leiders geven mensen ruimte en vertrouwen en boren hun talenten aan, waardoor er steeds meer leiders komen.

In leiderschap zit ook een soort naïviteit. Als je gaat proberen precies te plannen en analyseren hoe je je visie moet realiseren, dan geeft de helft van de mensen het op. Die beren op de weg moet je niet willen zien. Die gaan we onderweg temmen, we gaan met ze dansen, dat lossen we op. Je moet een beetje onredelijk zijn, want als je te verstandig bent ga niet tegen de stroom in zwemmen. De enige reden om tegen de stroom in te zwemmen is dat je zelf zeker bent dat het een betere manier is.

Welke waarde zit erachter?
Ik vind dat heel moeilijk om te benoemen. Uiteindelijk streef je ook je eigen geluk na. Ik vind geluk doordat ik geluk kan creëren voor anderen. Soms zeggen mensen: ‘Ik vind het zo knap wat je doet.’ En dan zeg ik: ‘Het is helemaal niet knap wat ik doe, ik wordt er zelf gelukkig van.’ Ik krijg energie en passie van dit werk, en omdat ik daar energie van krijg, kan ik ook meer energie doorgeven. Het is geen barmhartigheid. Het gaat erom dat je alleen goed in iets kunt zijn, als je het ook heel graag wil. Dat breng je dan dus ook over. Bij mij is het idealisme kennelijk aangeboren. Ik geloof dat het anders kan op heel veel vlakken.

Een leider absorbeert fouten
Een van de belangrijkste vragen bij het bouwen van War Child was hoe daar een transparante organisatie van te maken. Mensen geven ons geld dus we moeten volledig uitleggen wat we met dat geld doen. Je kunt alleen transparant zijn naar buiten als je het intern ook bent. Interne transparantie kun je alleen bereiken als je eerlijk bent. Hoe zorg je dat mensen eerlijk vertellen waar het fout gaat? Hoe zorg je dat mensen in Kampala eerlijk vertellen wat mislukt, zodat ze die fout niet ook ergens anders maken? De enige methode die ik daarvoor kon verzinnen, was om de fouten altijd maar naar mij toe te trekken, of door vooral alle fouten die ik zelf maakte zoveel mogelijk uit te vergroten. Daardoor creëer je een gevoel dat het goed is om je fouten te delen. Door meteen te kijken wat we ervan kunnen leren, wordt het ook leuk en creëer je een lerende organisatie.
De aanpak heeft gewerkt, want War Child heeft inmiddels al drie keer de Nationale Transparantprijs in de wacht gesleept.

Geef eens een voorbeeld van zo’n fout?
Ik heb heel hard geroepen dat het belachelijk was al die mensen in dure witte Jeeps. Moet ons geld daar nou naartoe gaan. Dus wij kochten brakke tweedehands busjes en daar verfden we bloemen en love en peace tekens op. Dat was heel leuk maar die busjes gingen allemaal na een dag of wat kapot, want waar War Child werkt zijn de slechtste wegen ter wereld. Nog los van de risico’s die mensen lopen als ze niet in een veilige auto zitten, maakten we zo veel extra kosten. Dus heb ik met de staart tussen de benen moeten toegeven dat we toch maar in grote jeeps moesten gaan rijden.

En nu?
Mijn nieuwste doel is om bij te dragen aan meer sociale innovatie in Nederland en daarbuiten. Ik wil meer sociale waarde creëren door Social Enterprises – ondernemingen die duurzame sociale impact kunnen leveren – te helpen groeien in aantal en schaal. Wereldwijd nemen de sociale vraagstukken alleen maar toe, variërend van milieuproblemen en armoede tot maatschappelijke participatie, zorg en onderwijs. Kwesties die niet door de markt, overheid of goede doelen worden opgelost. Social Enterprises kunnen hierin een belangrijke rol spelen, omdat zij met hun unieke ondernemerschap bijdragen bij het oplossen van maatschappelijke problemen.
Voor mij zijn Social Enterprises de voorhoede in het creëren van een gezonde economie waarin sociale en economische waarden hand in hand gaan. Het zijn ondernemingen met een hoog ambitieniveau, een innovatieve schaalbare aanpak en een onafhankelijk verdienmodel. In de internationale praktijk hebben dit soort ondernemingen inmiddels bewezen dat dat ook kan. Ik heb in samenwerking met McKinsey uitgebreid onderzoek gedaan onder sociale ondernemers in Nederland. Uit ons onderzoek blijkt dat Nederland vergeleken met andere landen veel mogelijkheden onbenut laat om de Social Enterprise sector te stimuleren en te laten groeien. Daar wil ik verandering in brengen. En dat is ook hard nodig, in Nederland hebben we voor het eerst in een hele lange tijd te maken met een terugtrekkende overheid en groot veld aan goede doelen organisaties dat moet bezuinigen. Hierdoor ontstaat er een urgente aanleiding om te zoeken naar andere spelers die voor sociale innovatie kunnen zorgen en op duurzame wijze sociale oplossingen kunnen ontwikkelen en uitvoeren.

Tip van Willemijn Verloop
Begin met jezelf af te vragen wat je echt belangrijk vindt, waar je hart sneller van gaat kloppen. Kijk om je heen, waar denk je dat je waarde kunt toevoegen? Het maakt niet uit of dat op lokaal, nationaal of internationaal niveau is. Mijn enige tip is: Wees onredelijk. Vernieuwing ontstaat door tegen de stroom in te zwemmen. Je kunt mislukken, maar fouten maken mag . Als je werkelijk ergens in gelooft en je daarvoor met hart en ziel wilt inzetten, dan gaan er mensen met je meerennen. Laat ze rennen, laat ze je links en rechts inhalen. Dan creëer je een beweging ..en dat is het begin van verandering.

Op 20 april wordt mijn boek wordt gelanceerd, tijdens de masterclass ‘Leiderschap voor duurzame verandering.’ Met bijdragen van Alexander Pechtold, Marije Koets, Salem Samhoud, Bert van Boggelen en Hans Couzy. Wil je er bij zijn? Meld je dan aan!